Pele: Buyuk hunarmand va ajoyib rassom

Pele nomi bilan mashhur Edson Arantes Do Nasimento 1940-yil 23-oktabrda Braziliyaning Minas-Jerais shtatidagi Tres-Koraisons shahrida tug‘ilgan. Dunyoning eng buyuk futbolchisi kambag'al oilada tug'ilgan. Futbol bolaning sevimli mashg'ulotlaridan biri edi. Pelening otasi Dondinyo 20-asrning 40-yillarida juda iste'dodli futbolchi bo'lgan. U o'g'lining birinchi murabbiyi va eng sodiq muxlisiga aylandi.
7 yoshida u Pele shahrining bolalar jamoasida o'ynay boshladi. Uning o'yini g'ayrioddiy qiziqarli va hujumkor samaradorligi bilan ajralib turdi, bu uning butun futbolchilik faoliyatining "qo'ng'iroq kartasi"ga aylandi.

Pelening sport karerasining boshlanishi

Pele o'ynagan jamoani bir muddat Braziliya terma jamoasining sobiq futbolchisi Voldemar De Brito boshqargan va u San-Pauluning "Santos" klubida yosh iqtidor uchun sinov tashkil qilgan. Bu klub Pele hayotidagi asosiy klub bo'ladi. U Santosda 18 mavsum o'ynadi!

Pele 1956-yil sentabrida, 15 yoshida "Santos"da debyut qilgan! Bu "Santos" va ularning asosiy raqibi "Korintians" o'rtasidagi uchrashuvda sodir bo'ldi. Pele debyutida gol urdi. Qiziqarli fakt: "Santos" a'zosi sifatida Pele 11 marta San-Paulu shtati chempionligini qo'lga kiritgan.

Qiziqarlisi, qahramonimiz jamoasi g'alaba qozongan barcha mavsumlarda ushbu turnirning eng yaxshi to'purari bo'lgan. 1962 va 1963 yillarda Pele va uning jamoadoshlari Janubiy Amerikaning asosiy klublar kubogi - Libertadores kubogi va qit'alararo kubokni qo'lga kiritdilar. Qahramonimiz 6 karra Braziliya kubogi sohibi.

Pelening Braziliya terma jamoasidagi faoliyati ham bundan kam bo'lmagan. Pele futbol tarixidagi yagona 3 karra jahon chempioni. U 1958, 1962 va 1970 yillarda jahon futbolining bosh sovrinini qo‘lga kiritgan.

Pele Braziliya terma jamoasidagi debyutini 1957 yilda 16 yoshida Argentinaga qarshi o'yinda o'tkazgan! Oradan bir yil o'tib esa Braziliya terma jamoasi bosh murabbiyi, mashhur 4-2-4 taktik sxemasini yaratuvchisi Visente Feola yosh iqtidorni Shvetsiyada bo'lib o'tgan jahon chempionatiga olib chiqdi va u erda Pele haqiqiy yutuqni amalga oshirdi.

PeleShvetsiyada jarohat olganiga qaramay, uning ilk yirik turniri qahramonimiz uchun turtki bo‘ldi. SSSR termasiga qarshi o'yinda Pele asosiy tarkibda qatnashdi, 1/4 finalda Uels terma jamoasi darvozasiga gol urdi, finalda esa turnir mezboni shvedlar darvozasiga 2 ta gol urdi! Braziliya 5:2 hisobida g‘alaba qozondi va o‘z tarixida ilk bor Jahon chempioni bo‘ldi.

Ikki buyuk futbol dahosi, Pele va Maradona

Shvetsiya turniridan so'ng darhol "Santos" rahbarlari Pelening iqtidori klubni mashhur qilishini anglab etishdi. Ular jahon turnesi uyushtirishdi, u yerda jamoa haftada ikki-uchta o‘yin o‘tkazdi va Pelening yorqin o‘yini va chiptalarning qimmatligi tufayli klub jamoani kuchaytirishga imkon beradigan pul oldi.
1959 yilning navbatdagi mavsumi bizning qahramonimiz uchun haqiqatan ham noyob bo'ldi. Pele 103 ta o'rtoqlik va rasmiy o'yinda 125 ta gol urgan!

1962 yilda Pele Chilida bo'lib o'tgan jahon chempionatida o'zini yaxshi ko'rsata olmadi.

Meksikaga qarshi guruh o'yinida u ajoyib gol urdi, ammo keyingi jarohati uni o'tkazib yubordi. Bu braziliyaliklarning Chexoslovakiya terma jamoasi ustidan 3:1 hisobida g‘alaba qozonib, ketma-ket ikkinchi bor Jahon chempioni bo‘lishiga to‘sqinlik qilmadi. Qizig'i shundaki, o'sha uchrashuvni afsonaviy sovet referisi Nikolay Gavrilovich Latishev boshqargan.

1966 yil Angliyada bo'lib o'tgan jahon chempionatida jarohat Pelega o'zini to'g'ri ko'rsatishga imkon bermadi, braziliyaliklar pley-offning birinchi bosqichida Vengriya termasiga mag'lub bo'lishdi, ammo taqdir Pelega ma'qul keldi. Navbatdagi JCh-1970 bizning qahramonimiz uchun haqiqiy foyda bo'ldi, u o'sha vaqtga kelib yana bir noyob yutug'ini yaratdi - Pele o'yin tarixida o'z faoliyatida 1000 dan ortiq gol urgan birinchi futbolchiga aylandi!
Pele o'zining 1000-golini 1969-yil 19-noyabrda "Santos"ga qarshi o'yinda Vasko Da Gama bilan penaltidan urgan. Braziliya Aloqa vazirligi ushbu voqeaga bag'ishlangan noyob pochta markasini chiqardi va Santos klubi har yili 19 noyabrni Pele kuni sifatida nishonlaydi.
1970 yilgi jahon chempionati Meksikada bo'lib o'tdi va Braziliya terma jamoasi va shaxsan Pele uchun g'alaba qozondi. Ko'pgina mutaxassislar hali ham 1970 yilgi Braziliya terma jamoasini jahon futboli tarixidagi eng yaxshi jamoa deb bilishadi! Braziliyaliklar butun turnirni mag'lubiyatsiz o'tkazishdi va finalda Italiya terma jamoasini mag'lub etishdi (4:1).

Pelening so'nggi turniri

Braziliya tarixida 3-marta Jahon chempioni bo'ldi va abadiy saqlanib qolgani uchun jahon futbolining bosh mukofoti - "Jules Rimet kubogi"ni oldi. Meksikada Pelening Braziliya terma jamoasining jahon chempionatining final turnirlarida 100-golini kiritishi ramziy ma'noga ega.

Jami Pele jahon chempionatida 14ta o'yin o'tkazdi va 12ta gol urdi! Umuman olganda, Pele terma jamoa safida 92 o'yinda 77 ta gol urgan! Bu natija hamon Braziliya termasi uchun rekord bo'lib qolmoqda!

1974 yilda Pele "Santos" klubi va Braziliya terma jamoasida o'ynashni tugatdi, ammo 18 oy o'tgach, u "yangi sinov bilan o'zini sinab ko'rdi". 1975 yilda Pele AQShga jo'nab ketdi va u erda Nyu-Yorkning "Kosmos" klubi bilan shartnoma imzoladi. U bir kechada yangi tashkil etilgan Shimoliy Amerika futbol ligasida asosiy yulduzga aylandi.

Pelening Qo'shma Shtatlardagi faoliyati davomida mahalliy ligadagi tomoshabinlar soni 10 barobar ko'paydi! Qahramonimiz faoliyatidagi Shimoliy Amerika bosqichidagi eng esda qolarli voqea so‘nggi rasmiy o‘yin bo‘ldi: “Yomg‘ir yog‘ayotgan edi, lekin “Nyu-York Giants” stadioni tribunalarini to‘ldirgan 75 646 tomoshabin atrofida hech narsani sezmay unga qarashdi... Va, u o'zidan bir bo'lagini yirtib tashlaganini anglab, o'ziga tortildi:

"Hayotimning eng yaxshi daqiqalarida siz bilan birga bo'lganimdan baxtiyorman. Men sevgi hayotdagi eng muhim narsa ekanligiga ishonaman. Agar mendan rozi bo‘lsangiz, mendan keyin bu so‘zni takrorlang”. Belgida sevgi so'zi chaqnadi va Pele minglab odamlar u bilan birga kuylashlarini eshitdi: “Sevgi! Sevgi! Sevgi!"

Bularning barchasi shu qadar g'ayrioddiy va ta'sirli ediki, Pele yuzini qo'llari bilan yopdi va yig'lay boshladi.

1977 yil 1 oktyabrda AQSh chempioni unvonini o'z unvonlariga qo'shib olgan Pele xayrlashuv o'yinini o'tkazdi - u "Santos" va "Kosmos" klublarida yarim o'ynadi. Umuman olganda, Pele o'z faoliyati davomida 1363 ta o'yinda 1281 ta rasman gol urgan.